W tym rozdziale znajdziesz kluczowe elementy i wnioski z tego kursu, dostarczające czterech praktycznych narzędzi budowania pokoju. Narzędzia te można wykorzystać w centrum młodzieżowym lub w dowolnym miejscu, w którym można spotkać młodych ludzi, chociaż niektóre z nich wymagają spokojnego otoczenia, takiego jak cichy pokój. Niektóre z tych narzędzi są chwilowe, a niektóre można budować w dłuższej perspektywie. Być może już znasz i używasz tych narzędzi. Ten kurs ma na celu uznanie i wzmocnienie dobrych praktyk, które już istnieją i które budują pokój w pracy z młodzieżą.
Narzędzia te to:
- Samoregulacja układu nerwowego i uziemienie własnego ciała
- Wskazówki dotyczące utrzymywania przestrzeni i słuchania z intencją
- Tworzenie bezpieczniejszych przestrzeni dla młodzieży
- Wspieranie działania i sprawczości
1. Samoregulacja układu nerwowego i uziemienie własnego ciała, aby pomóc innym czuć się bezpiecznie w pobliżu.
Dlaczego?
- Dorośli mogą działać jako kotwice dla ucieleśnionego bezpieczeństwa: jeśli twoje ciało wysyła wiadomość o bezpieczeństwie od wewnątrz, wszyscy wokół ciebie mogą łatwiej poczuć się bezpiecznie.
- Debriefing: kiedy masz do czynienia z trudną sytuacją w pracy, możesz polegać na sobie, wiesz jak połączyć się ze sobą i swoim ciałem, aby przywrócić swój układ nerwowy do bezpiecznego stanu.
- Możesz ćwiczyć umiejętność ucieleśniania bezpieczeństwa: im więcej ćwiczysz, tym łatwiej będzie ci uzyskać dostęp do tych narzędzi, gdy znajdziesz się w trudnym miejscu.
Jak?
- Oddychanie z szumem: Usiądź prosto lub połóż się na macie lub twardej powierzchni. Weź wdech przez nos i zrób wydech, wydając delikatny szum. Kontynuuj tyle rund, ile potrzeba (ale co najmniej cztery). (Zobacz całe ćwiczenie w rozdziale 3b).
- Połóż się na macie lub twardej powierzchni z rękami i nogami rozluźnionymi i rozstawionymi. Zamknij oczy. Bez potrzeby zmieniania czegokolwiek, wyczuj wszystkie części ciała, które dotykają podłogi. Wyobraź sobie, że leżysz na miękkim piasku. Wyobraź sobie kształt, jaki twoje ciało naturalnie przyciska do piasku. Teraz pozwól swojemu ciału rozluźnić się z każdym wydechem. Każdy wydech pozwoli ciału wcisnąć nieco szerszy i głębszy kształt w piasek.
- Cichy pokój wolny od urządzeń w centrum młodzieżowym do relaksu i odpoczynku. Przygotuj atmosferę z przyciemnionymi światłami, delikatną muzyką w tle oraz poduszkami, matami i kocami. Z cichego pokoju mogą korzystać zarówno pracownicy, jak i młodzież.
2. Wskazówki dotyczące utrzymywania przestrzeni i słuchania z intencją
Dlaczego?
- Celem numer jeden w tworzeniu bezpieczeństwa jest zapewnienie doświadczenia bycia w pełni słyszanym i widzianym
- Słuchanie z intencją jest najpotężniejszym narzędziem pozwalającym usłyszeć i zobaczyć osobę taką, jaka jest
Jak?
- Słuchanie z zainteresowaniem
- Tworzenie spokojnej atmosfery bez poczucia pośpiechu
- Bycie obecnym: koncentrowanie się wyłącznie na słuchaniu
- Postawa ciepłej akceptacji: powstrzymywanie się od osądzania, dążenie do zrozumienia.
- Zadawanie pytań (tylko) w celu wsparcia mówcy w opowiedzeniu jego historii.
- Poświęcanie pełnej uwagi mówcy: powstrzymywanie się od dzielenia się własnymi doświadczeniami.
3. Tworzenie bezpieczniejszych przestrzeni dla młodzieży
Dlaczego?
- Zapewnienie, że każdy młody człowiek czuje się mile widziany takim, jakim jest.
- Dawanie przykładu bezpiecznych i integracyjnych przestrzeni
- Zwiększanie poczucia sprawczości i zachęcanie do tworzenia i domagania się bezpieczniejszych przestrzeni również w innym otoczeniu poprzez uwidacznianie relacji władzy i ustalanie wspólnych zasad, w których każdy może czuć się bezpiecznie.
Jak?
- Bezpieczniejsza przestrzeń jest procesem (a nie oddzielnym działaniem) i metodologią opieki nad młodzieżą, dla której i z którą chcesz stworzyć i utrzymać bezpieczeństwo.
- Choć za bezpieczeństwo odpowiedzialni są dorośli, najskuteczniejszym i najtrwalszym sposobem na stworzenie bezpieczniejszych przestrzeni jest zaangażowanie młodzieży we wspólne budowanie tych przestrzeni
- Tworzenie i utrzymywanie bezpieczniejszych przestrzeni wymaga ciągłej refleksji i oceny tego, jak bezpieczna wydaje się ona młodym ludziom i pracownikom.
- Bezpieczniejsza przestrzeń obejmuje co najmniej komunikację, przestrzeń fizyczną i zarządzanie czasem w przestrzeni.
- Wytyczne dotyczące bezpieczniejszych przestrzeni muszą być opracowane we współpracy ze wszystkimi, którzy regularnie uczestniczą w pracy z młodzieżą, i powinny obejmować:
- wytyczne dotyczące zachowań, które są dopuszczalne i niedopuszczalne w danej przestrzeni;
- wytyczne dotyczące utrzymania bezpieczniejszej przestrzeni;
- plany działania dotyczące tego, co należy zrobić, jeśli bezpieczniejsza przestrzeń zostanie naruszona;
- wskazówki, jak przywrócić bezpieczniejszą przestrzeń.
4. Wspieranie działania i sprawczości
Jakie działania mógłbyś podjąć? Stworzyć wspólny projekt? - ponieważ agencja daje nadzieję
Dlaczego?
- Bez działania trudno jest utrzymać nadzieję i sprawczość
Jak?
- Wspieranie grupy młodych ludzi w tworzeniu projektu solidarnościowego z celami, które są dla nich znaczące.
- Działania budujące sprawczość muszą opierać się na wkładzie pochodzącym od samych młodych ludzi. Dorośli mogą służyć jako moderatorzy i pomagać w znalezieniu zasobów, takich jak fundusze i lokale na działania. Dobrym źródłem finansowania inicjatyw młodzieżowych jest na przykład program Erasmus+.
- Dzięki wsparciu w ramach projektów Erasmus+ Solidarność grupa młodych ludzi może dokonać pozytywnych zmian w lokalnej społeczności. Projekt może trwać od 2 do 12 miesięcy w niepełnym wymiarze godzin i może otrzymać miesięczny dodatek na pokrycie bezpośrednich kosztów zarządzania i realizacji projektu. W razie potrzeby osoba pracująca z młodzieżą może pełnić rolę trenera, a koszty te mogą również zostać pokryte z finansowania projektu.
- Prawdziwe zaangażowanie we wspólne projekty i prawdziwa integracja w społeczności to ideały, które mogą być trudne do osiągnięcia, ale warto do nich dążyć. Jeśli uda ci się zaplanować i przeprowadzić projekt, nawet niewielki, który zaczyna się od zainteresowań młodych ludzi, a oni są naprawdę częścią procesu jego realizacji, z dużym prawdopodobieństwem pomoże to uczestnikom poczuć, że mogą coś zmienić i że ich działania i opinie mają znaczenie.
Podstawowe wartości pracy z młodzieżą, edukacji pokojowej i Unii Europejskiej są bardzo podobne. Są to zasady jedności i różnorodności, solidarności, równości szans i znaczącego uczestnictwa. Osoby pracujące z młodzieżą odgrywają ważną rolę we wspieraniu znaczącego uczestnictwa młodych ludzi, w szczególności budując ich kompetencje obywatelskie i zaangażowanie w wyżej wymienione wspólne wartości, takie jak równość i prawa człowieka, a także pokój w ogóle. Ponadto praca z młodzieżą może odgrywać ważną rolę w przeciwdziałaniu ekstremizmowi, zapobieganiu i rozwiązywaniu destrukcyjnych konfliktów oraz zmniejszaniu napięcia w społeczeństwie.
Rola osób pracujących z młodzieżą jest jeszcze ważniejsza teraz, gdy żyjemy w czasach wojny. W pobliżu naszych społeczeństw dziesiątki tysięcy (a nawet setki tysięcy, jak w Polsce) ludzi z Ukrainy uciekło przed okropnościami wojny do naszych krajów. Osoby pracujące z młodzieżą mogą odegrać kluczową rolę w przyjmowaniu młodych ludzi uciekających przed wojną do naszych społeczeństw oraz budowaniu zaufania i relacji między młodymi ludźmi z kraju przyjmującego. Osoby pracujące z młodzieżą mają kompetencje do łączenia młodych ludzi i wzmacniania kultury pokoju oraz tworzenia bardziej zrównoważonej przyszłości wśród młodzieży w naszych społeczeństwach.
